MỤC LỤC
1. Khái niệm năng lực hành vi dân sự
Năng lực hành vi dân sự là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác lập, thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự. Đây là yếu tố cơ bản để mỗi cá nhân tham gia vào các quan hệ xã hội, kinh tế và pháp lý.
Theo Bộ luật Dân sự 2015, năng lực hành vi dân sự bao gồm:
- Đầy đủ năng lực hành vi dân sự: người đủ 18 tuổi, có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi.
- Mất năng lực hành vi dân sự: do bệnh tâm thần hoặc bệnh khác khiến không thể nhận thức, làm chủ hành vi, được Tòa án tuyên bố bằng quyết định.
- Hạn chế năng lực hành vi dân sự: người nghiện ma túy, nghiện rượu dẫn đến mất khả năng kiểm soát tài chính, sinh hoạt.
2. Điều kiện kết hôn theo Luật Hôn nhân và Gia đình
Theo Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, nam nữ kết hôn phải đáp ứng các điều kiện:
- Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên.
- Việc kết hôn do hai bên tự nguyện quyết định.
- Không thuộc trường hợp cấm kết hôn (như tảo hôn, kết hôn giả tạo, người đang có vợ/chồng, kết hôn trong phạm vi 3 đời…).
- Hai bên có đầy đủ năng lực hành vi dân sự.
Như vậy, năng lực hành vi dân sự là điều kiện bắt buộc khi đăng ký kết hôn.
3. Người mất năng lực hành vi dân sự có được kết hôn không?
Câu trả lời là: Không.
Theo quy định, nếu một bên bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì không có quyền kết hôn. Lý do:
- Người này không thể tự mình nhận thức, làm chủ hành vi.
- Việc kết hôn đòi hỏi sự tự nguyện, ý chí rõ ràng của hai bên.
- Nếu cho phép kết hôn sẽ vi phạm nguyên tắc hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, đồng thời có nguy cơ ảnh hưởng đến quyền lợi của bên còn lại cũng như con cái trong tương lai.
4. Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự có được kết hôn không?
Khác với mất năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự vẫn có thể kết hôn. Tuy nhiên, trên thực tế việc này có thể gặp sự kiểm soát hoặc giám hộ về tài sản, chứ không cấm kết hôn tuyệt đối.
5. Hệ quả pháp lý nếu đăng ký kết hôn trái luật
Trường hợp một người mất năng lực hành vi dân sự vẫn đăng ký kết hôn, thì:
- Việc kết hôn đó được coi là trái pháp luật.
- Cơ quan có thẩm quyền hoặc cá nhân liên quan có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố hủy việc kết hôn trái pháp luật.
- Sau khi bị hủy, quan hệ vợ chồng chấm dứt, quyền lợi của các bên được giải quyết như quan hệ nam nữ sống chung không đăng ký kết hôn.
6. Bảo vệ quyền lợi của người mất năng lực hành vi dân sự
Pháp luật không cho phép người mất năng lực hành vi dân sự kết hôn, nhưng vẫn đảm bảo:
- Họ được sống trong môi trường gia đình, có người giám hộ chăm sóc.
- Quyền lợi về tài sản, quyền nhân thân được bảo vệ thông qua người giám hộ.
- Các quyết định quan trọng như điều trị y tế, quản lý tài sản phải được giám hộ hợp pháp thực hiện.
7. Thực tiễn tranh chấp về kết hôn khi một bên mất năng lực hành vi dân sự
Trên thực tế, nhiều vụ việc phát sinh như:
- Một bên bị tâm thần nhưng vẫn bị ép buộc kết hôn.
- Gia đình hai bên che giấu tình trạng sức khỏe để đăng ký kết hôn.
- Tranh chấp về tài sản, thừa kế phát sinh từ quan hệ hôn nhân không hợp pháp.
Trong các trường hợp này, Tòa án thường căn cứ hồ sơ bệnh án, quyết định tuyên mất năng lực hành vi dân sự và ý chí tự nguyện để giải quyết.
8. Lời khuyên từ chuyên gia pháp lý
- Trước khi kết hôn, hai bên nên tìm hiểu kỹ tình trạng sức khỏe, năng lực hành vi để tránh rủi ro pháp lý.
- Nếu phát hiện trường hợp kết hôn trái luật do mất năng lực hành vi dân sự, có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền hủy bỏ.
- Người thân cần kịp thời làm thủ tục giám hộ để bảo vệ quyền lợi của người mất năng lực hành vi.
9. Dịch vụ pháp lý của Văn Phòng Luật Sư Đức Phúc và Cộng Sự
Trong nhiều năm hoạt động, Văn Phòng Luật Sư Đức Phúc và Cộng Sự đã tư vấn và giải quyết thành công nhiều vụ việc liên quan đến hôn nhân – gia đình. Các dịch vụ nổi bật:
- Tư vấn điều kiện kết hôn hợp pháp.
- Đại diện yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật.
- Tư vấn, hỗ trợ thủ tục tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.
- Bảo vệ quyền lợi của người giám hộ, người liên quan trong quan hệ hôn nhân.
Với đội ngũ luật sư dày dạn kinh nghiệm, Văn Phòng Luật Sư Đức Phúc và Cộng Sự cam kết mang đến giải pháp chính xác – kịp thời – hiệu quả cho khách hàng.
10. Kết luận
Người bị mất năng lực hành vi dân sự không được kết hôn theo quy định của pháp luật Việt Nam. Việc tuân thủ điều kiện kết hôn không chỉ đảm bảo tính hợp pháp mà còn bảo vệ hạnh phúc gia đình, quyền lợi của các bên.
Nếu bạn đang gặp vướng mắc về vấn đề kết hôn, giám hộ hay tranh chấp liên quan, hãy liên hệ Văn Phòng Luật Sư Đức Phúc và Cộng Sự để được hỗ trợ kịp thời.
11. FAQ – Hỏi & Đáp thường gặp
Người mất năng lực hành vi dân sự có được kết hôn không?
👉 Không, vì họ không đủ điều kiện kết hôn theo luật định.
Ai quyết định một người mất năng lực hành vi dân sự?
👉 Tòa án là cơ quan có thẩm quyền tuyên bố.
Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự có được kết hôn không?
👉 Có, pháp luật không cấm nhưng cần lưu ý quyền giám hộ về tài sản.
Nếu kết hôn với người mất năng lực hành vi dân sự thì hôn nhân có hợp pháp không?
👉 Không, hôn nhân đó trái pháp luật và có thể bị hủy.
Con sinh ra từ quan hệ kết hôn trái luật có được pháp luật công nhận không?
👉 Có, quyền lợi của con vẫn được bảo vệ như con trong hôn nhân hợp pháp.
Người giám hộ có quyền thay người mất năng lực hành vi dân sự kết hôn không?
👉 Không, vì kết hôn phải do chính cá nhân tự nguyện quyết định.
Có thể yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật trong thời hạn bao lâu?
👉 Có thể yêu cầu bất cứ lúc nào khi phát hiện có vi phạm.
